تجهیزات جوشکاری تحت حفاظت گاز
تجهیزات جوشکاری تحت حفاظت گاز — راهنمای کامل (MIG/MAG, TIG و ملزومات گازی)
مقدمه — چرا «حفاظت گاز» مهم است؟
جوشکاری تحت حفاظت گاز (Shielded Gas Welding) شامل روش‌هایی مانند MIG/MAG و TIG است که برای حفاظت حوضچهٔ جوش از اکسیداسیون و آلودگی، از گاز خنثی یا فعال (آرگون، CO₂ یا مخلوط‌های آن‌ها) استفاده می‌کنند. این روش‌ها کیفیت جوش بالاتر، حداقل سرباره و ظاهر بهتر جوش را فراهم می‌کنند و در صنایع اسکلت فلزی، خودروسازی، کانتینرسازی و لوله‌کشی گسترده به کار می‌روند.
ساختار مقاله
- دستگاه‌های جوش (MIG/MAG و TIG)
- وایر فیدر (Wire feeder) و موتور فیدر
- تورچ‌ها (MIG torch / TIG torch / Spool gun)
- سیم جوش (Solid wire, Flux-cored wire) و فیلر TIG
- کپسول‌ها و نوع گاز محافظ (Argon, CO₂, Mixed)
- رگولاتور و فلو‌متر (Regulator / Flowmeter)
- شیلدها، نوک‌ها، لاینرها و قطعات مصرفی تورچ
- شیلد/شلنگ گاز، کابل‌های اتصال، سبد و ترالی کپسول
- تجهیزات جانبی (پرسشگر دما، Purge kit، اسپول گان، تجهیزات ایمنی)
- جدول قیمت‌ها و برآورد کلی هزینه برای تهیه مجموعه
1 — دستگاه‌های جوش (MIG/MAG و TIG)
الف) دستگاه MIG/MAG (نیمه‌اتوماتیک/CO₂)
- شرح: دستگاهی که سیم پرکننده (wire) به‌صورت خودکار فید می‌شود و هم‌زمان گاز محافظ (معمولاً CO₂ یا مخلوط CO₂/Ar) از تورچ خارج می‌شود. مناسب جوشکاری سریع ورق و پروفیل در ساخت اسکلت سبک تا متوسط.
- انواع: تک‌فاز و سه‌فاز، با یا بدون گاری، با قابلیت کنترل پالس یا ساده.
- قیمت نمونه در ایران: مدل‌های میگ 200 آمپر در بازار حدود 31–44 میلیون تومان گزارش شده‌اند.
ب) دستگاه TIG (آرگون)
- شرح: جوش قوسی با قوس کنترل‌شده و گاز آرگون که برای جوش‌های دقیق، استیل ضدزنگ، آلومینیوم و کارهایی که نیاز به ظاهر مطلوب دارند استفاده می‌شود.
- انواع: DC-TIG برای فولاد، AC-DC برای آلومینیوم و کارهای خاص؛ آب‌خنک برای کارهای سنگین.
- قیمت نمونه در ایران: دستگاه‌های TIG اینورتر صنعتی در بازار حدود 35 تا 115 میلیون تومان بسته به توان و قابلیت AC/DC گزارش شده‌اند.
2 — وایر فیدر (Wire feeder) و موتور فیدر
- وظیفه: تغذیهٔ یکنواخت سیم جوش از رول به داخل تورچ. فیدرهای دوغلطکی معمولاً برای سیم‌های جامد و فیدرهای مخصوص اسپول-گان برای سیم‌های کوچک (spool gun) استفاده می‌شوند.
- قیمت نمونه در ایران: موتورهای وایر فیدر دوغلطکه حدود ~3.9 میلیون تومان برای مدل‌های عادی گزارش شده‌اند.
3 — تورچ‌ها (MIG torch / TIG torch / Spool gun)
- تورچ MIG/MAG: شامل دسته، گردنه، نازل، نوک تماس (contact tip) و گردنهٔ داخلی است. کیفیت تورچ روی انتقال سیم، جریان گاز و راحتی اپراتور تأثیر دارد. مدل‌های صنعتی برند و اورجینال قیمت بالاتری دارند.
- تورچ TIG: هواخنک یا آب‌خنک؛ TORCH آب‌خنک برای جریان‌های بالاتر (کار سنگین) لازم است.
- Spool gun (برای آلومینیوم): رول کوچک سیم روی دسته قرار می‌گیرد تا مشکلات لاینر در انتقال سیم نرم آلومینیومی حل شود.
- قیمت تقریبی تورچ MIG در ایران: از 1 تا 4 میلیون تومان بسته به طول، برند و قطعات مصرفی.
4 — سیم جوش (Wire) و فیلر TIG
- سیم جامد (Solid wire, ER70S-x): برای MIG/MAG با گاز محافظ مناسب (Ar+CO₂ یا CO₂).
- سیم توپودری (Flux-cored): بدون گاز (Self-shielded) یا با گاز؛ برای کارهای حجیم و شرایط بیرونی کاربرد دارد.
- فیلر TIG (Rod): برای TIG از میلهٔ فیلر استفاده می‌شود (ER70S-2، ER308، ER5356 و غیره).
- قیمت نمونه: سیم جوش توپودری ۵ کیلوگرمی در بازار حدود ~2.15 میلیون تومان (نمونه). کابل/سیم‌های صنعتی و رول‌های بزرگ قیمت‌های متفاوت دارند.
5 — کپسول‌ها و گازهای محافظ (Argon, CO₂, Mixed)
الف) آرگون (Argon)
- کاربرد: گاز محافظ اصلی در TIG و برای MIG جوش آلومینیوم یا فولادهای خاص (مخلوط Ar+CO₂ نیز کاربرد دارد).
- حجم رایج: 20L، 40L، 50L و سیلندرهای بالاتر.
- قیمت نمونه (ایران): کپسول آرگون 20 لیتری پر در سایت‌های فروش حدود 6.1–6.8 میلیون تومان گزارش شده است.
ب) CO₂ (دی‌اکسید کربن)
- کاربرد: در فرآیند MIG/MAG (بخصوص در جوش فولاد) به‌عنوان گاز فعال یا همراه آرجون در مخلوط‌ها (مثلاً 82%Ar + 18%CO₂ یا برعکس). CO₂ ارزان‌تر از آرگون است و در بسیاری از کاربردهای ساخت اسکلت اقتصادی است.
- قیمت نمونه: کپسول‌ها و انواع CO₂ صنعتی قیمت متغیر دارند؛ برای مثال مدل‌های کوچک آتشنشانی یا CO₂ فروشگاهی متفاوت است (بر اساس ظرفیت).
نکته: برای کارهای فولادی اسکلت سازه معمولاً از CO₂ یا مخلوط‌های Ar/CO₂ استفاده می‌شود. برای آلومینیوم یا استیل ضدزنگ، آرگون خالص یا مخلوط‌های خاص توصیه می‌شود.
6 — رگولاتور (Reducer) و فلو‌متر (Flowmeter)
- وظیفه: کاهش فشار خروجی سیلندر به فشار کاری و اندازه‌گیری نرخ جریان (L/min). رگولاتورهای دوگیج Ar/CO₂ با خروجی جریان ثابت برای جوشکاری ضروری‌اند.
- قیمت نمونه در ایران: رگلاتور دوگیجه Ar/Co2 در بازار حدود 4–5 میلیون تومان گزارش شده است.
7 — لوازم مصرفی تورچ: نوک تماس، نازل، لاینر، سایلنت و کویل
- نوک تماس (Contact tip): روی تورچ MIG برای انتقال جریان به سیم؛ سایزها و مواد (مس-پلاستیک یا برنزی) مختلف است.
- لاینر (Liner): مسیر داخلی سیم در تورچ/وايرفیدر؛ تعویض منظم برای جلوگیری از گیر کردن سیم لازم است.
- قیمت‌ها: هریک از قطعات مصرفی ارزانند اما مصرفی‌اند — مجموعهٔ قطعات یدکی برای شروع (چند عدد نوک، نازل، لاینر) حدود 0.5–1 میلیون تومان می‌تواند هزینه داشته باشد.
8 — شیلنگ گاز، شیلنگ برق، ترالی کپسول و نگهدارنده‌ها
- شیلنگ گاز: برای اتصال رگولاتور به تورچ یا به سیستم گازی؛ باید مقاوم و دارای استاندارد باشد.
- ترالی (چرخدار) کپسول: جهت جابجایی ایمن کپسول‌ها در کارگاه.
- قیمت مجموع: شیلنگ، اتصالات و ترالی ممکن است 0.5–2 میلیون تومان هزینه داشته باشند.
9 — تجهیزات جانبی و ایمنی
- پرسل دما/ترموکوپل (برای پیش‌گرمایش/کنترل): 0.7–2 میلیون
- Gas purge kit (برای جوش لوله/تمیزکاری داخل): 1–4 میلیون
- سیستم رطوبت‌گیر و خشک‌کن الکترود (در صورت نیاز برای سیم خاص): قیمت متغیر
- لوازم ایمنی (ماسک، دستکش، روپوش، فیلتر گاز): 1–5 میلیون برای ست مناسب کارگاهی
جدول خلاصه — اقلام کلیدی و محدوده قیمت
قیمت‌ها بر مبنای نمونه‌های فروشگاه‌های داخلی و لیست‌های بازار (نمونه‌ها و برآورد) آورده شده‌اند. مقادیر به تومان هستند و با نوسانات بازار و ارز تغییر می‌کنند.
| ردیف | قلم (نمونه) | بازه قیمت تقریبی (تومان) |
|---|---|---|
| 1 | دستگاه MIG/MAG (200–270A) | 31,000,000 — 44,000,000 |
| 2 | دستگاه TIG (200–315A، AC/DC نمونه) | 35,000,000 — 114,000,000 |
| 3 | وایر فیدر (موتور + واحد فید) | 3,000,000 — 6,000,000 |
| 4 | تورچ MIG | 1,000,000 — 4,000,000 |
| 5 | تورچ TIG (هواخنک/آب‌خنک) | 1,500,000 — 6,000,000 |
| 6 | سیم جوش (رول 5kg یا 15kg بسته به نوع) | 2,000,000 — 6,000,000 |
| 7 | کپسول آرگون (20L/50L پر) | 6,100,000 — 8,000,000 |
| 8 | کپسول CO₂ (نمونه‌های صنعتی) | متنوع — از چند میلیون بسته به حجم |
| 9 | رگولاتور / فلو‌متر دوگیجه | 4,000,000 — 5,500,000 |
| 10 | شیلنگ گاز و اتصالات | 300,000 — 1,200,000 |
| 11 | نوک تماس، نازل، لاینر و قطعات مصرفی | 500,000 — 1,200,000 |
| 12 | ترالی/تثبیت کننده کپسول و تجهیزات حمل | 600,000 — 2,000,000 |
| 13 | تجهیزات ایمنی و جانبی | 1,000,000 — 5,000,000 |
| جمع‌بندی (مجموع اقلام پایه برای یک کارگاه با MIG + TIG) | — | ~ 56,000,000 — 200,000,000+ |
توضیح: دامنه‌ی بالا به این دلیل وسیع است که گزینه‌ها از یک ست پایه (فقط MIG، یک کپسول، فیدر ارزان) تا یک مجموعهٔ کامل صنعتی (دستگاه‌های حرفه‌ای TIG آب‌خنک، چند سیلندر، اسپول‌گان، PAPR ایمنی و تجهیزات جانبی) را پوشش می‌دهد. برای یک مجموعهٔ کارگاهی متداول (دستگاه MIG حرفه‌ای + وایر فیدر + یک کپسول CO₂ یا مخلوط + تورچ + لوازم مصرفی + رگولاتور + تجهیزات ایمنی) معمولاً در بازهٔ ~ 50 تا 90 میلیون تومان می‌توان یک مجموعهٔ قابل‌استفاده تهیه کرد. نمونه‌ها و قیمت‌های دستگاهی در لیست فروشگاه‌های داخلی اعتبارسنجی شده‌اند.
پیشنهاد پیکربندی (سه حالت: اقتصادی / متداول کارگاهی / حرفه‌ای)
- پیکربندی اقتصادی (برای شروع تولید/کارگاه کوچک):
- دستگاه MIG 200A میان‌رده، وایر فیدر پایه، تورچ متوسط، 1 رول سیم، 1 کپسول CO₂، رگولاتور ساده، شیلنگ و قطعات مصرفی.
- برآورد قیمت: ~ 35–55 میلیون تومان.
- پیکربندی متداول کارگاهی (پیشنهادی برای اسکلت‌سازی متوسط):
- دستگاه MIG 270A یا MIG 200 با فیدر قوی، یک دستگاه TIG 200 (در صورت نیاز)، وایر فیدر مرغوب، تورچ مرغوب، 1-2 کپسول (Ar و CO₂/مخلوط)، رگلاتورهای دوگیجه، لوازم یدکی و ایمنی کامل.
- برآورد قیمت: ~ 70–120 میلیون تومان.
- پیکربندی حرفه‌ای/صنعتی:
- دستگاه‌های بِلِنـد شده (MIG پالس/پالس-پلاس، TIG AC/DC آب‌خنک)، اسپول‌گان، سیستم‌های پیش‌گرمایش/پرهیز ترک، چند کپسول، PAPR ایمنی، تجهیزات تست کیفیت جوش.
- برآورد قیمت: 120 میلیون به بالا (بسته به برند و امکانات).
نکات خرید هوشمندانه و فنی (خلاصه)
- برای ساخت اسکلت فلزی معمولاً MIG/MAG با گاز CO₂ یا مخلوط Ar/CO₂ سریعتر و اقتصادی‌تر است؛ TIG وقتی لازم است که بخواهید جوش ظریف، آلومینیوم یا استیل با کیفیت بالا انجام دهید.
- همیشه رگولاتور دوگیجه استاندارد بخرید (نمونه‌های بازار: حدود 4–5 میلیون تومان).
- برای سیم جوش، کیفیت و سازگاری با نوع گاز را حتماً بررسی کنید؛ سیم توپودری برای کارهای سنگین و بیرونی اقتصادی است.
- در خرید دستگاه‌ها، علاوه بر قیمت، خدمات پس از فروش، گارانتی و در دسترس‌بودن قطعات یدکی را لحاظ کنید. (نمونه‌های دستگاه MIG/TIG در بازار ایران با برندها و قیمت‌های مختلف موجود است).
نتیجه‌گیری
اگر هدف شما تهیهٔ یک مجموعهٔ قابل‌اتکا برای جوشکاری تحت حفاظت گاز در کارگاه اسکلت‌سازی است، ابتدا مشخص کنید که تمرکز کارتان روی فولاد (MIG/MAG با CO₂ یا مخلوط) است یا آلومینیوم/استیل (TIG و آرگون)؛ سپس بر مبنای بودجه، یکی از پیکربندی‌های پیشنهادی را انتخاب کنید. برای یک مجموعهٔ کارگاهی استاندارد (MIG + فیدر + 1 کپسول + لوازم جانبی + ایمنی) برآورد کارآمد حدود 35 تا 90 میلیون تومان است؛ برای مجموعه‌های حرفه‌ای این مبلغ به‌طور معنی‌دار بالاتر می‌رود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.