پی‌کنی دستی | کاربردها + نکات فنی
پی‌کنی دستی چیست؟
پی‌کنی دستی یکی از روش‌های سنتی و دقیق برداشت خاک در پروژه‌های عمرانی است که در آن عملیات حفاری بدون استفاده از ماشین‌آلات سنگین و صرفاً توسط نیروی انسانی و ابزارهای دستی مانند بیل، کلنگ و هیلتی انجام می‌شود.
در پروژه‌هایی که فضای کار محدود است یا امکان ورود ماشین‌آلات وجود ندارد، پی‌کنی دستی همچنان بهترین و حتی تنها گزینه است.
تفاوت پی‌کنی دستی و مکانیزه
| ویژگی | پی‌کنی دستی | پی‌کنی با بیل مکانیکی |
|---|---|---|
| دقت حفاری | بسیار بالا (±1 تا 2 سانتیمتر) | متوسط |
| سرعت کار | پایین | بسیار بالا |
| هزینه | بیشتر به ازای حجم کار | کمتر |
| مانورپذیری | مناسب فضاهای تنگ | نیاز به فضای کاری |
| ریسک آسیب به سازه مجاور | بسیار کم | ممکن است بالا باشد |
| امکان کار داخل ساختمان | بله | معمولاً خیر |
کاربردهای پی‌کنی دستی
پی‌کنی دستی در موارد زیر بسیار پرکاربرد و حتی ضروری است:
پروژه‌های کوچک و کارهای حساس:
- احداث ساختمان‌های یک‌طبقه
- اجرای چاهک آسانسور
- اجرای فونداسیون نواری و منفرد در خانه‌های کوچک
پی‌کنی داخل ساختمان
برای کارهایی مثل:
- اجرای چاله آسانسور در ساختمان قدیمی
- اجرای فونداسیون برای ستون اضافه
- کندن کانال تأسیسات داخل بنا
- ایجاد چاه جذبی یا چاه فاضلاب یا حفاری شمع
نزدیک تأسیسات حساس
وقتی لوله‌های گاز، آب یا کابل برق از کنار محل حفاری عبور می‌کنند.
زیرسازی محوطه و باغ
مثلاً برای ایجاد مسیر باغ، نهر کشی، حوضچه، سکو و…
زمین‌های محدود که امکان ورود ماشین نیست
کوچه‌های باریک، پشت‌بام‌ها، طبقات منفی موجود، اتاقک‌های تنگ.
حفاری‌های ژئوتکنیکی سبک
- نمونه‌برداری سطحی
- گودبرداری برای شناسایی خاک
- رسیدن به تراز سفره آب زیرزمینی
مزایا و معایب پی‌کنی دستی
مزایا
- دقت بالا: برای شالوده‌های نواری و فونداسیون‌هایی که باید دقیق اجرا شوند.
- ایمنی بیشتر برای سازه‌های مجاور: مخصوصاً در مناطق ساخت‌وساز متراکم.
- مناسب برای حفاری در فضاهای محدود.
- احتمال تخریب کمتر تأسیسات زیرسطحی.
- پیشگیری از برداشت اضافه خاک و کاهش هزینه بتن مگر.
معایب
- سرعت کم
- هزینه حمل خاک بالاتر
- وابستگی به نیروی انسانی
- سختی کار و نیاز به کارگران ماهر
ابزارهای پی‌کنی دستی
در کارگاه معمولاً از ابزارهای زیر استفاده می‌شود:
- بیل و بیلچه
- کلنگ
- تیشه
- قلم و چکش
- چهارپایه کارگاهی
- فرغون جهت حمل خاک
- بشکه یا گونی برای حمل در طبقات
- تراز لیزری یا ریسمان کار
- چکش برقی (بتن‌کن) در خاک‌های سفت
مراحل اجرای پی‌کنی دستی
نشانه‌گذاری و گچ‌ریزی
- تعیین گوشه‌های فونداسیون
- ریسه‌کشی
- تثبیت نقاط با میلگرد یا نبشی
شروع حفاری
حفاری با کلنگ و بیل از سطح شروع می‌شود.
در این مرحله لازم است:
- عمق حفاری مدام کنترل شود
- از برداشت اضافه جلوگیری گردد
- دیواره‌ها تمیز و عمود باشد
حمل و تخلیه خاک
باتوجه به فضای کار:
- با فرغون
- با گونی
- با بالابر
- یا با چرخ‌دستی کوچک
رسیدن به تراز نهایی
کنترل نهایی با:
- دوربین نیوو
- تراز لیزری
- شیلنگ تراز
اصلاح کف و اجرای بتن مگر (در صورت نیاز)
نکات ایمنی پی‌کنی دستی
- جلوگیری از ریزش دیواره‌ها (مخصوصاً در خاک‌های سست)
- استفاده از کلاه و کفش ایمنی
- عدم تجمع نفرات داخل گود
- سرپرستی و کنترل روزانه پایداری دیواره
- روشنایی کافی داخل فضاهای بسته
- استفاده از تخته‌کوبی یا مهاربندی در گودهای عمیق
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.